Kalksteen is sedimentair gesteente dat miljoenen jaren geleden werd gevormd uit de overblijfselen van zeeorganismen. Deze organismen, zoals schelpen, koralen en microscopische algen, lieten hun kalkhoudende skeletten achter op de zeebodem. Door de tand des tijds en de druk van de bovenliggende lagen werden deze overblijfselen samengeperst en omgevormd tot de prachtige kalksteenformaties die we vandaag bewonderen. Deze gesteentes zijn letterlijke tijdcapsules die ons een glimp bieden van het prehistorische zeeleven dat onze aarde ooit bevolkte.
Ontstaan van kalksteen
Kalksteen wordt voornamelijk gevormd in de warme wateren van tropische gebieden. Het ontstaat door de afzetting van kalkmodder in ondiepe zeeën en de opeenhoping van kalkskeletten in koraalriffen. Tijden waarin het absolute zeeniveau relatief hoog was, zoals het Jura en Krijt, hebben bijgedragen aan de vorming van dikke lagen kalksteen, doordat grote delen van de continenten toen bedekt waren met ondiepe zeeën. De kalksteen die tijdens het Mesozoïcum werd afgezet is te vinden in verschillende delen van de wereld, waaronder grote gebieden van het Middellandse Zeegebied, West-Europa, China en Noord-Amerika.
Kalksteen in België en Nederland
In de streek van Nederlands Zuid-Limburg; de Belgische gemeente Riemst en de regio ‘Haspengouw’ vinden we een zachte, gele, kalksteensoort die in de volksmond “Mergel” wordt genoemd. Deze gesteentelaag ontstond zo’n +/-65 miljoen jaar geleden tijdens het Krijt tijdperk. In Wallonië treffen we dan weer vele hardere kalksteenformaties aan die gevormd werden tijdens het Devoon en Carboon tijdperk.
Kalksteen in Frankrijk
De bekendste kalkformaties zijn de witte krijtrotsen aan de Franse Opaalkust, in de regio Nord, Pas de Calais. Ook in de vallei van de Loire, de Oise en regio rondom Parijs bevinden zich grote kalksteenafzettingen in de ondergrond. De spectaculairste kalksteenformaties vind je in streken zoals de Jura.
Gebruikstoepassingen van kalksteen
Kalksteen in zijn verschillende vormen kent tal van gebruikstoepassingen. Vaak wordt het gesteente ontgonnen als bouwsteen, maar het vormt ook een belangrijke grondstof om cement te vervaardigen. Ook in de staalindustrie gebruikt men kalksteen in de hoogovens, om onzuiverheden zoals silica te kunnen verwijderen. De Limburgse Mergel en de Waalse “Craie Phosphatée” werden ook wel gebruikt ter bemesting van de akkers.
Soorten kalksteen en ontginningen
Kalksteen wordt ontgonnen in zogenaamde ‘kalksteengroeven’. De ontginning kan zowel via gesloten mijnbouw als via dagbouw groeves plaats vinden. We kunnen verschillende soorten kalksteen onderscheiden.
| Nederlandse benaming | Franstalige Benaming | Vindplaats |
|---|---|---|
| Limburgse Mergel | Marne | Belgisch en Nederlands Limburg |
| Kalkfosfaat | Craie Phosphatée | Wallonië |
| Blauwe Hardsteen / Arduinsteen | Le Bleue Belge | Wallonië |
| Zwart Marmer | Le Noir Belge | Wallonië |
| Marmbre Grand Antique de la Meuse | Wallonië | |
| Calcaires Lutétiens | Frankrijk |